ตัวอักษร ABC ที่ถังดับเพลิง เรื่องที่ทุกคนต้องรู้
โดย นิธิพันธ์ ZmyHome
หากหลับตานึกถึงถังดับเพลิงที่เห็นกันอยู่ทุกวัน สิ่งแรกที่เรานึกถึงจะเป็นถังทรงแคปซูลสีแดงกับสายสีดำ แต่ถ้าใครช่างสังเกตมากขึ้นหน่อย อาจนึกถึงตัวอักษร A B C หรือไม่ก็ B C ที่ติดอยู่บนตัวถังด้วย ตัวอักษร A B C ที่ติดอยู่บนถัง ไม่ใช่ยี่ห้อบริษัทยักษ์ใหญ่ที่ทำสัมปทานการผลิตถังดับเพลิงแต่อย่างใด แต่เป็นสัญลักษณ์ว่าถังดับเพลิงนี้ ดับไฟประเภทไหนได้บ้าง
ประเภทของ “ไฟ” มาตรฐาน NFPA 10 (มาตรฐานเครื่องดับเพลิงมือถือของอเมริกา) กำหนดให้“ไฟ” มีหลายประเภทอันแบ่งตามเชื้อเพลิงที่ทำให้เกิดไฟดังนี้
ไฟประเภท A (ใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร A สีดำในสามเหลี่ยมสีเขียว) คือไฟที่เกิดจากเชื่อเพลิงไม้ กระดาษ ผ้า ยาง และพลาสติก
ไฟประเภท B (ตัว B สีดำในสี่เหลี่ยมสีแดง) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงเหลวติดไฟ น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล สีน้ำมัน สารละลายต่างๆ
ไฟประเภท C (ตัว C สีดำในวงกลมสีฟ้า) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีกระแสไฟฟ้า
ไฟประเภท D (ตัว D สีดำในดาวสีเหลือง) คือไฟที่เกิดจากโลหะและสารเคมีที่ลุกติดไฟ เช่นวัตถุระเบิด ปุ๋ยยูเรีย ผงแมกนีเซียม
ไฟประเภท K (ตัว K สีขาวในหกเหลี่ยมสีดำ) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงน้ำมันทำอาหาร น้ำมันพืช น้ำมันสัตว์ ไขมัน
สัญลักษณ์และสีทั้งหมดเป็นมาตรฐานในไทยที่รับมาจากมาตรฐานอเมริกา ที่ต้องมีมาตรฐานและเด่นชัด เพื่อให้สังเกตใช้ง่ายเวลาฉุกเฉิน แต่หากไม่รู้มาตรฐานนี้ ก็ไม่มีประโยชน์เท่าไหร่ซึ่งความรู้นี้มีสอนตอนเค้าจัดฝึกสาธิตการดับเพลิงและหนีไฟ ที่ทุกอาคารต้องจัดกันเป็นประจำ ไฟแต่ละประเภท ต้องใช้สารดับเพลิงแตกต่างกัน
ยกตัวอย่างสิ่งที่เราคิดว่าจะใช้ดับไฟง่ายๆเช่น ถ้าจะใช้ ”น้ำ”มาดับ จะใช้กับไฟประเภท A B เท่านั้น เพราะถ้าใช้กับประเภทC (มีไฟฟ้า)อาจจะโดนไฟช็อต หรือถ้าใช้กับประเภทK จะเกิดการเดือดปะทุได้โดยเฉพาะถ้าน้ำมันมีปริมาณมาก(นึกถึงการทอดปลาด้วยน้ำมันแต่ดันมีน้ำอยู่ในตัวปลานั้น แล้วทำให้เกิดอาการน้ำมันกระเด็น) ถังดับเพลิงต่างๆจึงไม่สามารถดับได้สารพัดไฟ บนถังจึงต้องแสดงคุณสมบัติของถังแต่ละประเภทว่าดับไฟประเภทไหนได้บ้าง ถังดับเพลิงสีแดงที่เราเห็นกันทั่วไปใช้กับไฟประเภทไหนได้บ้าง ถังดับเพลิงสีแดงที่เห็นทั่วไปจะมีสองประเภทคือ
1. ประเภทผงเคมีแห้ง ดับไฟประเภท A B C ได้เท่านั้นซึ่งก็พอที่จะดับไฟที่เกิดทั่วไปได้ ถังแบบนี้จะเป็นถังกับสายยางเฉยๆไม่มีกรวยที่ปลายสาย
2. ประเภทก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ประเภทนี้จะมีกระบอกหรือกรวยใหญ่ที่ปลายสายยาง เพราะเมื่อใช้งานจะมีความเย็นจากหมอกคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งทำหน้าที่ไล่ก๊าซออกซิเจน(ปัจจัยหนึ่งของการเกิดไฟ)และทำให้ไฟดับ ซึ่งจะดับไฟประเภท B C ได้เท่านั้นเวลาใช้ให้จับที่สายยางนะครับ อย่าจับที่กรวย เพราะมันจะเย็นจัด ถังดับเพลิงประจำครัว ไม่ใช่ถังสีแดง
ส่วนไฟประเภท K ที่เกิดจากน้ำมันพืช น้ำมันสัตว์ในครัว โดยทั่วไปจะใช้ถังดับเพลิงประเภทสารเคมีสูตรน้ำ(Low Pressure Water Mist) ซึ่งดับไฟได้ทั้งประเภท A B C K แต่จะมีราคาแพงกว่า และใช้สีถังแตกต่างกับถังแดงทั่วไป ซึ่งอาจะเป็นสีฟ้า เขียว เป็นต้นเพราะฉะนั้นจะซื้อถังดับเพลิงติด Pantry ไว้ ต้องใช้ประเภทนี้ ถังดับเพลิงเฉพาะทางอื่นๆ
นอกจากนี้ยังมีถังดับเพลิงเฉพาะทางอีกหลายประเภท เช่นถังดับเพลิงแบบใช้สารสะอาด(Halotron1) ดับไฟชนิด A B C ได้เช่นกันแต่ไม่มีสารตกค้างใช้กับห้องคอมพิวเตอร์ ห้องไฟฟ้า ห้องเก็บอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือชนิดโฟม ดับไฟประเภท A B ได้ แต่ห้ามนำไปดับประเภท C เหมาะสำหรับเชื่อเพลิงประเภทสารระเหยติดไฟ การดับไฟนอกจากต้องอาศัยทั้งสติ จึงต้องมีความรู้พื้นฐานด้วยครับ
จากใจ
ZmyHome
กดแชร์เป็นกำลังใจให้ทีมงานด้วยครับ
หากหลับตานึกถึงถังดับเพลิงที่เห็นกันอยู่ทุกวัน สิ่งแรกที่เรานึกถึงจะเป็นถังทรงแคปซูลสีแดงกับสายสีดำ แต่ถ้าใครช่างสังเกตมากขึ้นหน่อย อาจนึกถึงตัวอักษร A B C หรือไม่ก็ B C ที่ติดอยู่บนตัวถังด้วย ตัวอักษร A B C ที่ติดอยู่บนถัง ไม่ใช่ยี่ห้อบริษัทยักษ์ใหญ่ที่ทำสัมปทานการผลิตถังดับเพลิงแต่อย่างใด แต่เป็นสัญลักษณ์ว่าถังดับเพลิงนี้ ดับไฟประเภทไหนได้บ้าง
ประเภทของ “ไฟ” มาตรฐาน NFPA 10 (มาตรฐานเครื่องดับเพลิงมือถือของอเมริกา) กำหนดให้“ไฟ” มีหลายประเภทอันแบ่งตามเชื้อเพลิงที่ทำให้เกิดไฟดังนี้
ไฟประเภท A (ใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร A สีดำในสามเหลี่ยมสีเขียว) คือไฟที่เกิดจากเชื่อเพลิงไม้ กระดาษ ผ้า ยาง และพลาสติก
ไฟประเภท B (ตัว B สีดำในสี่เหลี่ยมสีแดง) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงเหลวติดไฟ น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล สีน้ำมัน สารละลายต่างๆ
ไฟประเภท C (ตัว C สีดำในวงกลมสีฟ้า) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีกระแสไฟฟ้า
ไฟประเภท D (ตัว D สีดำในดาวสีเหลือง) คือไฟที่เกิดจากโลหะและสารเคมีที่ลุกติดไฟ เช่นวัตถุระเบิด ปุ๋ยยูเรีย ผงแมกนีเซียม
ไฟประเภท K (ตัว K สีขาวในหกเหลี่ยมสีดำ) คือไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงน้ำมันทำอาหาร น้ำมันพืช น้ำมันสัตว์ ไขมัน
สัญลักษณ์และสีทั้งหมดเป็นมาตรฐานในไทยที่รับมาจากมาตรฐานอเมริกา ที่ต้องมีมาตรฐานและเด่นชัด เพื่อให้สังเกตใช้ง่ายเวลาฉุกเฉิน แต่หากไม่รู้มาตรฐานนี้ ก็ไม่มีประโยชน์เท่าไหร่ซึ่งความรู้นี้มีสอนตอนเค้าจัดฝึกสาธิตการดับเพลิงและหนีไฟ ที่ทุกอาคารต้องจัดกันเป็นประจำ ไฟแต่ละประเภท ต้องใช้สารดับเพลิงแตกต่างกัน
ยกตัวอย่างสิ่งที่เราคิดว่าจะใช้ดับไฟง่ายๆเช่น ถ้าจะใช้ ”น้ำ”มาดับ จะใช้กับไฟประเภท A B เท่านั้น เพราะถ้าใช้กับประเภทC (มีไฟฟ้า)อาจจะโดนไฟช็อต หรือถ้าใช้กับประเภทK จะเกิดการเดือดปะทุได้โดยเฉพาะถ้าน้ำมันมีปริมาณมาก(นึกถึงการทอดปลาด้วยน้ำมันแต่ดันมีน้ำอยู่ในตัวปลานั้น แล้วทำให้เกิดอาการน้ำมันกระเด็น) ถังดับเพลิงต่างๆจึงไม่สามารถดับได้สารพัดไฟ บนถังจึงต้องแสดงคุณสมบัติของถังแต่ละประเภทว่าดับไฟประเภทไหนได้บ้าง ถังดับเพลิงสีแดงที่เราเห็นกันทั่วไปใช้กับไฟประเภทไหนได้บ้าง ถังดับเพลิงสีแดงที่เห็นทั่วไปจะมีสองประเภทคือ
1. ประเภทผงเคมีแห้ง ดับไฟประเภท A B C ได้เท่านั้นซึ่งก็พอที่จะดับไฟที่เกิดทั่วไปได้ ถังแบบนี้จะเป็นถังกับสายยางเฉยๆไม่มีกรวยที่ปลายสาย
2. ประเภทก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ประเภทนี้จะมีกระบอกหรือกรวยใหญ่ที่ปลายสายยาง เพราะเมื่อใช้งานจะมีความเย็นจากหมอกคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งทำหน้าที่ไล่ก๊าซออกซิเจน(ปัจจัยหนึ่งของการเกิดไฟ)และทำให้ไฟดับ ซึ่งจะดับไฟประเภท B C ได้เท่านั้นเวลาใช้ให้จับที่สายยางนะครับ อย่าจับที่กรวย เพราะมันจะเย็นจัด ถังดับเพลิงประจำครัว ไม่ใช่ถังสีแดง
ส่วนไฟประเภท K ที่เกิดจากน้ำมันพืช น้ำมันสัตว์ในครัว โดยทั่วไปจะใช้ถังดับเพลิงประเภทสารเคมีสูตรน้ำ(Low Pressure Water Mist) ซึ่งดับไฟได้ทั้งประเภท A B C K แต่จะมีราคาแพงกว่า และใช้สีถังแตกต่างกับถังแดงทั่วไป ซึ่งอาจะเป็นสีฟ้า เขียว เป็นต้นเพราะฉะนั้นจะซื้อถังดับเพลิงติด Pantry ไว้ ต้องใช้ประเภทนี้ ถังดับเพลิงเฉพาะทางอื่นๆ
นอกจากนี้ยังมีถังดับเพลิงเฉพาะทางอีกหลายประเภท เช่นถังดับเพลิงแบบใช้สารสะอาด(Halotron1) ดับไฟชนิด A B C ได้เช่นกันแต่ไม่มีสารตกค้างใช้กับห้องคอมพิวเตอร์ ห้องไฟฟ้า ห้องเก็บอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือชนิดโฟม ดับไฟประเภท A B ได้ แต่ห้ามนำไปดับประเภท C เหมาะสำหรับเชื่อเพลิงประเภทสารระเหยติดไฟ การดับไฟนอกจากต้องอาศัยทั้งสติ จึงต้องมีความรู้พื้นฐานด้วยครับ
จากใจ
ZmyHome
กดแชร์เป็นกำลังใจให้ทีมงานด้วยครับ
