Passive vs Active โลกสองใบในการสร้างความเย็นสบาย
หน้าร้อนแล้ว คำถามที่พบบ่อยคงจะเป็น จะทำอย่างไรให้บ้านเย็น?
คำตอบที่หาได้ย่อมมีมากมาย แต่วันนี้เราจะไม่พูดถึงรายละเอียด แต่จะพูดถึงแนวคิดสองแนวคิดหลักในการสร้างสภาวะน่าสบายที่แตกต่างกัน
แนวคิดแรกคือ แนวคิดการสร้างความเย็นสบายแบบ Passive คือ แนวคิดแบบอยู่ร่วมกับธรรมชาติในพื้นที่ ถ้าพูดเป็นภาษากำลังภายในคือ ใช้อ่อนหยุ่นพิชิตแข็งกร้าว เช่น ตั้งอาคารในทิศทางที่รับและระบายลมธรรมชาติได้ดี หลบมุมแดดด้วยทิศทาง ด้วยชายคา หรือแผงกันแดด ปลูกต้นไม้รอบอาคารให้ร่มรื่น หรือตั้งอาคารใกล้แหล่งน้ำ จะเห็นได้ว่า แนวคิดทั้งหมดไม่ได้พึ่งพาพลังงานไฟฟ้าโดยตรงเลย ซึ่งก็คือแนวคิดที่เป็นแนวทางเดียวกันกับการประหยัดพลังงานโดยตรง
ส่วน แนวคิดการสร้างความเย็นสบายแบบ Active คือ แนวคิดการแก้ปัญหาที่ใช้พลังงานเข้ามาสร้างความเย็นโดยตรง เช่น การเปิดพัดลม ใช้เครื่องปรับอากาศ ใช้น้ำพ่นบนหลังคา สรุปคือต้องใช้พลังงานไฟฟ้าสู้กับพลังงานความร้อน อยากสู้มากเท่าไหร่ก็เพิ่มพลังงานเข้าไป แต่อย่าเพิ่งมองวิธี Active ในแง่ลบเกินไปนัก แม้จะต้องใช้พลังงานก็ตาม แต่เพราะวิธี Active ก็มีประสิทธิภาพ และหากใช้อย่างรู้หลักการ ก็เข้าข่ายการประหยัดพลังงานได้เช่นกัน เราจึงต้องทำความเข้าใจให้มากขึ้น มากกว่าปฏิเสธ เช่น การเปิดเครื่องปรับอากาศที่ไม่เย็นมาก แล้วเปิดคู่กับพัดลมที่เป่าเข้ากับตัวเรา จัดเป็นแนวคิดแบบ Active แต่ก็สามารถช่วยให้เราเย็นสบายได้โดยประหยัดค่าไฟอย่างยิ่ง (เมื่อเทียบกับการพึ่งความเย็นจากเครื่องปรับอากาศอย่างเดียว)
แม้แนวคิด Passive และ Active จะดูต่างขั้วกัน เปรียบได้ดังโลกคนละใบ แต่โลกทั้งสองใบนี้หลายครั้งก็ยังผสมผสานกันได้ เช่น อาคารที่วางทิศทางอาคารหลบมุมแดด มีต้นไม้บังแสง เวลาใช้ร่วมกับการเปิดเครื่องปรับอากาศ ย่อมประหยัดพลังงานได้มากขึ้น
แต่บางครั้งโลกสองใบนี้ก็ไม่เข้าพวกกัน
ตัวอย่างเช่น ห้องที่พึ่งพาความเย็นด้วยระบบ Active (คือระบบใช้พลังงานไฟฟ้าปรับอากาศ) โดยสมบูรณ์ จะต้องมากับการควบคุมไม่ให้ความชื้นความร้อนภายนอกเข้ามาภายใน ย่อมต้องให้มีช่องเปิดให้น้อยที่สุดที่ทำได้ และผนังก็ควรมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกักอุณหภูมิ (ให้นึกถึงภาพตู้เย็น) จึงจะประหยัดพลังงานสูงสุด แต่อาคารที่ถูกออกแบบไว้ข้างต้น หากวันไหนไม่ได้ใช้เครื่องปรับอากาศทำความเย็น ก็จะกลายเป็นห้องที่แสนทรมาน เพราะหากมีความร้อนความชื้นเกิดขึ้นภายในห้อง ห้องจะสะสมความร้อนความชื้นเอาไว้ไม่ไปไหน จากตู้เย็นเก็บความเย็น ประหยัดพลังงาน ก็กลายเป็นตู้เก็บความร้อน จากห้องที่ดีมากเมื่อใช้แนวคิด Active กลายเป็นห้องที่ล้มเหลวกับแนวคิด Passive
ในทางตรงกันข้าม ห้องที่ถูกออกแบบตามแนวคิดการสร้างความเย็นแบบ Passive ถูกออกแบบให้ระบายลมธรรมชาติได้ดี มีช่องหน้าต่างและช่องเปิดมาก หากวันใดจะพึ่งพาเครื่องปรับอากาศ ก็จะต้องใฃ้พลังงานเป็นจำนวนมากเพื่อสร้างความเย็นและรีดความชื้นออกจากห้อง เพราะห้องมีช่องทางให้ความร้อนและอากาศภายนอกเล็ดรอดเข้ามาได้ง่าย ศาลาริมน้ำในวันลมดีอาจเย็นสบาย แต่พอคิดจะติดแอร์เมื่อไหร่ ค่าใช้จ่ายจะไม่ได้มีแค่ค่าติดตั้งกระจกโดยรอบ เพราะค่าไฟจากการใช้เครื่องปรับอากาศจะมากกว่าปกติ
การสร้างความเย็นจึงอาจมิใช่เรื่องของการนำเทคนิคการสร้างความเย็นทุกอย่างมากรวมกันแล้วจะได้ความเย็นเพิ่มขึ้น แต่ยังเป็นเรื่องของแนวทางและการเลือก ว่าเราจะเลือกหนทางไหน ซึ่งในรายละเอียดก็มีเทคนิคต่างกันไป ทั้งใช้ร่วมกันได้ และร่วมกันไม่ได้ก็มี
โลกสองใบนี้จึงมีทั้งจุดที่โคจรร่วมกันและจุดที่ไม่อาจอยู่ร่วมกันได้เช่นกัน
จากใจ
ZmyHome
ฝากกดแชร์เป็นกำลังใจด้วยนะครับ
คำตอบที่หาได้ย่อมมีมากมาย แต่วันนี้เราจะไม่พูดถึงรายละเอียด แต่จะพูดถึงแนวคิดสองแนวคิดหลักในการสร้างสภาวะน่าสบายที่แตกต่างกัน
แนวคิดแรกคือ แนวคิดการสร้างความเย็นสบายแบบ Passive คือ แนวคิดแบบอยู่ร่วมกับธรรมชาติในพื้นที่ ถ้าพูดเป็นภาษากำลังภายในคือ ใช้อ่อนหยุ่นพิชิตแข็งกร้าว เช่น ตั้งอาคารในทิศทางที่รับและระบายลมธรรมชาติได้ดี หลบมุมแดดด้วยทิศทาง ด้วยชายคา หรือแผงกันแดด ปลูกต้นไม้รอบอาคารให้ร่มรื่น หรือตั้งอาคารใกล้แหล่งน้ำ จะเห็นได้ว่า แนวคิดทั้งหมดไม่ได้พึ่งพาพลังงานไฟฟ้าโดยตรงเลย ซึ่งก็คือแนวคิดที่เป็นแนวทางเดียวกันกับการประหยัดพลังงานโดยตรง
ส่วน แนวคิดการสร้างความเย็นสบายแบบ Active คือ แนวคิดการแก้ปัญหาที่ใช้พลังงานเข้ามาสร้างความเย็นโดยตรง เช่น การเปิดพัดลม ใช้เครื่องปรับอากาศ ใช้น้ำพ่นบนหลังคา สรุปคือต้องใช้พลังงานไฟฟ้าสู้กับพลังงานความร้อน อยากสู้มากเท่าไหร่ก็เพิ่มพลังงานเข้าไป แต่อย่าเพิ่งมองวิธี Active ในแง่ลบเกินไปนัก แม้จะต้องใช้พลังงานก็ตาม แต่เพราะวิธี Active ก็มีประสิทธิภาพ และหากใช้อย่างรู้หลักการ ก็เข้าข่ายการประหยัดพลังงานได้เช่นกัน เราจึงต้องทำความเข้าใจให้มากขึ้น มากกว่าปฏิเสธ เช่น การเปิดเครื่องปรับอากาศที่ไม่เย็นมาก แล้วเปิดคู่กับพัดลมที่เป่าเข้ากับตัวเรา จัดเป็นแนวคิดแบบ Active แต่ก็สามารถช่วยให้เราเย็นสบายได้โดยประหยัดค่าไฟอย่างยิ่ง (เมื่อเทียบกับการพึ่งความเย็นจากเครื่องปรับอากาศอย่างเดียว)
แม้แนวคิด Passive และ Active จะดูต่างขั้วกัน เปรียบได้ดังโลกคนละใบ แต่โลกทั้งสองใบนี้หลายครั้งก็ยังผสมผสานกันได้ เช่น อาคารที่วางทิศทางอาคารหลบมุมแดด มีต้นไม้บังแสง เวลาใช้ร่วมกับการเปิดเครื่องปรับอากาศ ย่อมประหยัดพลังงานได้มากขึ้น
แต่บางครั้งโลกสองใบนี้ก็ไม่เข้าพวกกัน
ตัวอย่างเช่น ห้องที่พึ่งพาความเย็นด้วยระบบ Active (คือระบบใช้พลังงานไฟฟ้าปรับอากาศ) โดยสมบูรณ์ จะต้องมากับการควบคุมไม่ให้ความชื้นความร้อนภายนอกเข้ามาภายใน ย่อมต้องให้มีช่องเปิดให้น้อยที่สุดที่ทำได้ และผนังก็ควรมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกักอุณหภูมิ (ให้นึกถึงภาพตู้เย็น) จึงจะประหยัดพลังงานสูงสุด แต่อาคารที่ถูกออกแบบไว้ข้างต้น หากวันไหนไม่ได้ใช้เครื่องปรับอากาศทำความเย็น ก็จะกลายเป็นห้องที่แสนทรมาน เพราะหากมีความร้อนความชื้นเกิดขึ้นภายในห้อง ห้องจะสะสมความร้อนความชื้นเอาไว้ไม่ไปไหน จากตู้เย็นเก็บความเย็น ประหยัดพลังงาน ก็กลายเป็นตู้เก็บความร้อน จากห้องที่ดีมากเมื่อใช้แนวคิด Active กลายเป็นห้องที่ล้มเหลวกับแนวคิด Passive
ในทางตรงกันข้าม ห้องที่ถูกออกแบบตามแนวคิดการสร้างความเย็นแบบ Passive ถูกออกแบบให้ระบายลมธรรมชาติได้ดี มีช่องหน้าต่างและช่องเปิดมาก หากวันใดจะพึ่งพาเครื่องปรับอากาศ ก็จะต้องใฃ้พลังงานเป็นจำนวนมากเพื่อสร้างความเย็นและรีดความชื้นออกจากห้อง เพราะห้องมีช่องทางให้ความร้อนและอากาศภายนอกเล็ดรอดเข้ามาได้ง่าย ศาลาริมน้ำในวันลมดีอาจเย็นสบาย แต่พอคิดจะติดแอร์เมื่อไหร่ ค่าใช้จ่ายจะไม่ได้มีแค่ค่าติดตั้งกระจกโดยรอบ เพราะค่าไฟจากการใช้เครื่องปรับอากาศจะมากกว่าปกติ
การสร้างความเย็นจึงอาจมิใช่เรื่องของการนำเทคนิคการสร้างความเย็นทุกอย่างมากรวมกันแล้วจะได้ความเย็นเพิ่มขึ้น แต่ยังเป็นเรื่องของแนวทางและการเลือก ว่าเราจะเลือกหนทางไหน ซึ่งในรายละเอียดก็มีเทคนิคต่างกันไป ทั้งใช้ร่วมกันได้ และร่วมกันไม่ได้ก็มี
โลกสองใบนี้จึงมีทั้งจุดที่โคจรร่วมกันและจุดที่ไม่อาจอยู่ร่วมกันได้เช่นกัน
จากใจ
ZmyHome
ฝากกดแชร์เป็นกำลังใจด้วยนะครับ
